−مغز و بدن ما به گونه اي طراحي شده است كه از نمك براي زنده ماندن لذت مي بريم .اين در حالي است كه در اكثر بررسي هاي انجام شده توصيه مي شود كه ؛

بزرگسالان بايد روزانه 2400 تا 1500 ميلي گرم نمك مصرف كنند . اين ميزان يعني يك قاشق چاي خوري نمك در روز .

نمك براي بسياري از فرايندهاي بدن از جمله عملكرد عضلات و حفظ تعادل مايعات ضروري است ولي بايد دقت كرد كه ولع مصرف نمك ممكن است نشانه اي از يك بيماري  و يا تغييرات خاص در بدن باشد مانند:

♦بيماري آديسون :

بيماري آديسون يك اختلال نادر است و زماني رخ مي دهد كه غدد آدرنال به خوبي كار نكنند و به اندازه كافي هورمون نسازند . غدد آدرنال ارگان هاي كوچكي هستند كه در قسمت فوقاني هر كليه قرار دارند . اين غدد فوق كليه مسئول توليد هورمون هايي هستند كه براي ادامه حيات ضروري مي باشند .3 هورمون اصلي غدد آدرنال يا فوق كليه شامل :

1. آلدسترون ؛ وظيفه كنترل آب و نمك و كمك به داشتن فشارخون نرمال را دارد.
2. كورتيزول ؛ كه باعث كنترل مصرف قند و چربي بدن براي تبديل شدن به انرژي را دارد و نيز باعث كنترل استرس مي شود ،به داشتن فشارخون نرمال كمك مي كند.
3. آندروژن ؛ يا هورمون مردانه كه هم در مردان و هم در زنان توليد مي شود.

علايم بيماري آديسون چيست ؟

−احساس خستگي شديد و يا كمبود انرژي .

−پريدگي رنگ پوست و يا لكه هاي تيره روي پوست بخصوص پوست صورت .

−گيجي و شوك ،فشارخون پائين، احساس سبك شدن سر يا سياهي رفتن چشم ها هنگام برخاستن و ايستادن (افت فشارخون وضعيتي ).

−از دست دادن اشتها و كاهش وزن .

−تهوع و استفراغ و دل درد و شايد اسهال بلند مدت .دي هيدراته يا كم آب شدن بدن .

−درد عضله و مفصل .

−ولع خوردن غذاهاي شور.

−تب و ضعف عضلاني .

−از دست رفتن موهاي ناحيه زير بغل و شرمگاهي در زنان .

بيماري آديسون با مصرف داروهاي هورموني كه ديگر بدن قادر به ساخت آنها نيست درمان مي شود. بيماران بايد هر روز تا آخر عمر اين داروها را استفاده كنند.اين مسئله حائز اهميت است كه اگر بيمار در حين درمان دارو مشكل يا علائم جديدي پيدا كرد با پزشك معالج خود مشورت كند.

♦استرس :

غدد آدرنال مسئول ترشح و انتشار كورتيزول هستند. اين هورمون به تنظيم فشارخون و پاسخ بدن به استرس كمك مي كند.تحقيقات نشان مي دهد كه بدن افراد با سطوح بالاتر سديم ،سطوح پايين تري از كورتيزول را در طول دوره هاي استرس آزاد مي كند. ولع مصرف نمك يكي از راه هاي بدن براي مقابله با استرس غير معمول است . زمانيكه استرس افزايش مي يابد بسياري از افراد براي آرام كردن خود به مصرف خوراكي هاي مورد علاقه شان رو مي آورند كه مي تواند مثلا چيپس ،پاپ كورن و ساير خوراكي هاي شور باشد.متاسفانه اين نوع خوراكي ها علاوه بر شوري مي توانند همراه با قند و چربي هم باشند .بين سطح استرس مزمن ، ميل به مصرف خوراكي و بالا رفتن شاخص توده بدني ارتباط چشمگيري وجود دارد .حتي بين استرس و سطح بالاتر هورمون گرلين كه هورمون گرسنگي مي باشد ارتباط وجود دارد.

←هورمون گرلين ؛ در بافتهاي نواحي مختلف مثل روده كوچك و ….توليد مي شود ولي منبع اصلي اين پپتيد اشتها آور ، معده است و بيش از 70% گرلين موجود در گردش خون از اين منبع تامين مي شود.  اغلب هورمون گرسنگي ناميده مي شود. از طريق جريان خون به مغز مي رود و به مغز مي گويد كه گرسنه شده و به دنبال مواد غذايي باشد. عمل اصلي گرلين افزايش اشتها است .اين باعث مي شود كه ما مواد غذايي بيشتري مصرف كنيم و ذخيره چربي و كالري بيشتري بدست بياوريم .نكته هيجاني اين هورمون اين است كه با رژيم گرفتن متاسفانه اين هورمون گرسنگي افزايش پيدا ميي كند !!! و در بيشتر مواقع آن ولع غذايي تشديد مي شود و باعث مي شود حتي با وجود داشتن رژيم در برخي روزها ميزان تغذيه خود را نتوانيم كنترل كنيم .سعي كنيد هر روز سر ساعت مشخصي غذا بخوريد و حتما در غذاي خود از پروتئين و كربوهيدرات پيچيده استفاده كنيد چرا كه هر دوي اينها نقش مهمي دركنترل  هورمون گرلين دارد .داشتن رژيم غذايي متعادل در اين مورد مثل هميشه حرف اول و آخر را مي زند.

♦سندرم پيش از قاعدگي :

چند روز قبل از شروع دوره قاعدگي طيف وسيعي از علائم از جمله نوسانات خلقي ،از دست دادن خواب و حتي ميل شديد به غذا تجربه مي شود. براي برخي از زنان هوس شديد به مصرف نمك نيز مي تواند يكي ديگر از علايم باشد.دركل علائم فيزيكي آن مي تواند شامل موارد زير باشد.

←تشنگي و تغيير در اشتها  ،ولع خوردن غذا و نمك ،تحريك پذير شدن سينه ها ، تورم و افزايش وزن ، سردرد ، تورم دست و پاها ، درد و خستگي ، مشكلات پوستي ، علائم گوارشي ، درد در ناحيه شكم و …

♣اغلب سندرم پيش از قاعدگي با تغيير سبك زندگي و يا رژيم غذايي مي تواند تخفيف پيدا كند ولي در صورت ادامه و شدت آن بايستي توسط پزشك متخصص زنان در صورت صلاحديد دارو تجويز شود.

−پيشنهاد مي شود در طول دوره از كربوهيدات هاي پيچيده استفاده شود.تمام غذاهاي تهيه شده از غلات منابع خوبي از آن هستند و در بسياري از آنها پروتئين ،مواد معدني و ويتامين نيز وجود دارد.حبوبات غني از كربوهيدرات هاي پيچيده مي باشند .حبوبات انواع لوبياها ،نخود ،عدس و ماش ،لپه را شامل مي شود.ساير مثالها عبارت است از برنج قهوه اي و نان گندم و…(انواع حبوبات به دليل هضم نشدن قندشان در بدن مي توانند باعث ايجاد نفخ شوند. بايد اشاره كرد كه از بين حبوبات نخود و لوبيا داراي بيشترين حالت نفخ براي بيماران گوارشي مي باشد ،پس در هنگام مصرف حبوبات به اين مسئله دقت شود .عدس رنگي نفخ كمتري نسب به عدس مصرفي روزانه ما دارد پس استفاده از آن را مي شود امتحان كرد.).

× توصيه شما براي كمتر كردن نفخ حبوبات جهت مصرف چه مي باشد ؟!

−گياهاني سرشار از كلسيم مانند سبزيجات با برگ سبز و همچنين ماست و …به رژيم غذايي خود بيفزاييد.

−مصرف چربي ها ،نمك و شكر را كاهش دهيد.به جاي اين كه 3 وعده غذايي سنگين داشته باشيد ،6 وعده غذايي كوچكتر داشته باشيد. پايدار نگه داشتن ميزان قند خون مي تواند به تخفيف علائم سندرم پيش از قاعدگي كمك كند.

−از مصرف كافئين و الكل تا حد ممكن بپزهيزيد.

 

سندرم بارتر : 

بيماري ژنتيكي است كه درزمان تولد فرد به آن دچار مي شود. در افراد مبتلا به اين سندرم سديم جذب نمي شود و هر چه نمك مصرف مي كنند ،سديم آن از طريق ادرار از دست مي رود. اين اختلال مي تواند به كمبود پتاسيم و كلسيم هم منجر شود .به علت پايين بودن مقدار يا سطح سديم ،فرد دچار سندرم بارتر ممكن است دچار ولع نمك شوند. علائم اوليه اين سندرم عبارتند از ؛

كند شدن وزن در كودكان مي تواند ديده شود ،وزن كم ،فشارخون پايين ، گرفتگي ها و ضعف عضلاني يا درد ، احساس نياز به ادرار مكرر، سنگ كليه و يبوست .

بارداري : 

مادران باردار اغلب اسهال و استفراغ را به عنوان علائم اوليه بارداري تجربه مي كنند. هر دوي اين شرايط مي توانند منجر به كم آبي بدن و هوس نمك شوند.

كم شدن آب بدن :

يكي از مواردي كه مي تواند باعث كم شدن آب بدن شود تعريق زياد است .در تعريق ،سطح سديم بدن كاهش مي يابد .براي بيشتر افراد تعريق خفيف جاي نگراني ندارد.هر چند زمانيكه فرد به دليل تعريق زياد ميزان بالايي از سديم را از دست مي دهد بدن به خوردن مواد شور تمايل پيدا مي كند.

بدن ما به حفظ سطح معيني از مايعات براي عملكرد درست نيازمند است .كاهش سطح مايعات بدن منجر به ولع مصرف نمك مي شود. نشانه هاي ديگر از دست دادن آب بدن عبارتند از ؛

سرد شدن پوست و رنگ پريدگي ،سرگيجه ،احساس تشنگي ،سردرد ،كاهش ادرار ،تغييرات خلق و خوي و تحريك پذيري ،سريع شدن ضربان قلب ،اسپاسم عضلاني يا درد.

عدم تعادل الكتروليت :

مايعات در بدن ما به حمل مواد معدني حياتي كمك مي كنند و براي عملكرد درست اندام ها ضروري هستند .سديم موجود در نمك يك ماده معدني است .مواد معدني كه به نام الكتروليت ها شناخته مي شوند.در صورت نامتعادل بودن منجر به هوس نمك و به بروز علائمي از قبيل ؛

سردرد ،تهوع و استفراغ ،خستگي يا از دست دادن انرژي ،گيجي ،تحريك پذيري و تغييرات خلق ،سردرد ،تشنج و …مي شود.

كمبود خواب :

افرادي كه خواب كافي ندارند بيشتر ميل دارند از خوراكي هاي مورد علاقه شان از قبيل موادغذايي شور استفاده كنند. همچنين نتايج يك تحقيق حاكيست افرادي كه از خواب كافي محروم هستند كمتر مي توانند در مقابل ميل به خوردن خوراكي هاي ناسالم مقاومت كنند.

 

به تغذيه و كنترل سلامت خودمان توجه كنيم و زندگي بدون رنج اضافي و شاد را تجربه كنيم .

(گروه آموزش مددجوي دكتر كديور)

♥همراهان گرامي در صورت داشتن هرگونه مقاله جديد در رابطه با تكميل مطالب ما جهت آموزش و يا رد مطالب ما ،با ذكر نام و مقاله شما پس از بررسي و تاييد كامل آن درخدمت شما هستيم .چرا كه اعتقاد داريم هدف ، ايجاد بستر آموزش صحيح براي تك تك مددجويان است …با آغوشي باز در كنار شما جهت پيشبرد اين هدف هستيم .

چهارشنبه …..1397/11/17…..09:29 صبح.